A-1. Presentatie van de UBCNA
Op 2 juni 1991 vond in het gemeentehuis van Sint-Pieters-Woluwe de jaarlijkse algemene vergadering plaats van de in Genève gevestigde Union Européenne Contre les Nuisances des Avions (UECNA), een concentratie van alle Belgische verenigingen die betrokken zijn bij de essentiële kwestie van vliegtuiglawaai en het overvliegen van bebouwde gebieden werd opgericht rond de nieuwe Belgische afdeling van de UECNA, die allen de naam “Union Belge Contre les Nuisances des Avions – Belgische Unie Tegen Vliegtuighinder – vzw UBCNA Q BUTV” kregen.
Op 25 september 1991 kwamen 23 publieke vertegenwoordigers van de belangrijkste gemeenten rond de luchthaven samen als Raad van Bestuur en richtten officieel de UBCNA op, op initiatief van de voormalige burgemeester van Sint-Pieters-Woluwe, Ere-senator Jacques VANDENHAUTE.
Op 26 september 1991 werd de oprichtende algemene vergadering van de UBCNA in het openbaar gehouden in Sint-Pieters-Woluwe, waar de samenstelling van het uitvoerend comité van de vereniging werd bekrachtigd en het oprichtingsstatuut van de UBCNA unaniem werd aangenomen. De statuten van de UBCNA werden op 30 juli 1992 onder nummer 11860 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
Negen gemeenten zijn lid van de UBCNA en nemen actief deel aan de werkzaamheden, vergaderingen en acties van de UBCNA in haar strijd tegen de overlast (veiligheid, vervuiling en lawaai) veroorzaakt door laagvliegende vliegtuigen: Dit zijn de gemeenten Oudergem, Anderlecht, Crainhem, Jette, Schaarbeek, Watermaal-Bosvoorde, Wezembeek-Oppem, Sint-Lambrechts-Woluwe en Sint-Pieters-Woluwe, alsook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vertegenwoordigd door het Brussels Instituut voor Milieubeheer.
Op 25 september 2011 vierde de UBCNA haar 20e verjaardag!
De vzw Union Belge Contre les Nuisances des Avions werd officieel en statutair opgericht op 25 september 1991, op initiatief van een aantal gemeentelijke vertegenwoordigers die zeer actief waren op het vlak van milieubescherming. Onder de stichtende bestuurders bevinden zich mensen die nog steeds zeer actief zijn in de strijd tegen vliegtuigvervuiling, zoals de voorzitter, Jacques Vandenhaute, burgemeester van Sint-Pieters-Woluwe, Georges Désir, burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe, François van Hoobrouck, burgemeester van Wezembeek-Oppem, en Bernard Guillaume, schepen van Schaarbeek. Naast vertegenwoordigers uit de politieke wereld behoorden ook een aantal wetenschappers en experts tot de stichtende bestuurders, waaronder Edgar Kesteloot (secretaris-generaal van de UBCNA) en vooral Philippe Touwaide (directeur van de UBCNA van 1991 tot zijn aanstelling in 2001 als directeur van de Federale Bemiddelingsdienst voor Brussels Airport).
De UBCNA was een pionier in de niet aflatende strijd tegen alle vormen van overlast veroorzaakt door ontijdig overvliegen van vliegtuigen, de strijd tegen lawaai, vervuiling en bedreigingen voor de veiligheid van de overvlogen bevolkingsgroepen. Onmiddellijk werd de UBCNA een lobby
krachtig en waarnaar wordt geluisterd door alle besluitvormers, ook op Europees niveau. Er kwam al snel een nauwe en constructieve samenwerking tot stand tussen de UBCNA en de Union Européenne Contre les Nuisances des Avions (UECNA), een vereniging naar Zwitsers recht die alle nationale verenigingen verenigt die betrokken zijn bij de strijd tegen vliegtuigoverlast. Van 1994 tot 2000 bekleedde Philippe Touwaide de belangrijke functie van Europees vicevoorzitter van de UECNA.
De eerste tien jaar van onderhandelingen
Dankzij de kwaliteit van haar publicaties heeft de UBCNA zich gevestigd als DE Belgische referentie op het gebied van de bestrijding van vliegtuiglawaai. De eerste tien jaar was Philippe Touwaide, afgestudeerd in luchtrecht, verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de vereniging. Philippe Touwaide toonde ongelooflijke onderhandelingsvaardigheden tijdens de overlegcomités met de Régie des Voies Aériennes om het gebruik van oude, lawaaierige en vervuilende vliegtuigen te beperken. De onderhandelingsbijeenkomsten tussen de UBCNA, de regering, de luchtvaartmaatschappijen en de operators verliepen in een razend tempo. Tijdens deze beginjaren publiceerde de UBCNA een aantal informatiebrochures over het gebruik van start- en landingsbanen, de geschiedenis van de luchthaven, vliegprocedures en een verzameling Belgische en internationale luchtvaartjurisprudentie.
De UBCNA sprak, informeerde en stelde voor. Via de voorzitter zijn er 9 zeer constructieve wetsvoorstellen ingediend in het Parlement, eerst in de Senaat en daarna in het Huis van Afgevaardigden. De verschillende ministers van Communicatie, Coëme en di Rupo, hebben in overleg met het parlementslid Vandenhaute de inhoud en de geest overgenomen, met name wat betreft het vliegverbod voor oude vliegtuigen of de invoering van een systeem om het vliegen van de meest lawaaierige vliegtuigen ’s nachts te beperken.
De constructieve contacten tussen de UBCNA en de Régie des Voies Aériennes hebben geleid tot geluidsbeperkende procedures zoals de Tour du Brabant die vanaf 1992 ’s nachts verplicht is voor grote vliegtuigen, de opeenvolgende correcties aan de Ringweg en de opstelling van een lijst met vliegtuigen die ’s nachts niet mogen vliegen.
Op 11 juli 1996 stelde het Hof van Beroep de omwonenden van UBCNA in Evere, Sint-Lambrechts-Woluwe en Sint-Pieters-Woluwe in het gelijk door lawaaierige vliegtuigen te verbieden ’s nachts over het gemeentelijk grondgebied te vliegen. Helaas werd dit eerste belangrijke vonnis op 24 januari 1997 in beroep vernietigd door een beroemd vonnis waarin onder andere werd gesteld dat de inwoners van een grote stad noodzakelijkerwijs moeten profiteren van de voordelen maar ook van de nadelen van de nabijheid van een luchthaven, dat het centrum van Brussel in het weekend leegloopt en dat er dan dus intensiever over het historische centrum van Brussel gevlogen kan worden, of dat de luchtvaartvoorschriften louter informatie voor piloten zijn, dat er op elk moment van kan worden afgeweken en dat deze instructies niet tegen derden kunnen worden ingeroepen en geen enkele rechtsgrond hebben.
Na deze uitspraak maakte de Régie des Voies Aériennes, onder leiding van Eric Kirsch, de voormalige stafchef van Jean-Luc Dehaene, van de situatie gebruik om (nu al!) een begin te maken met de dispersie, door het gebruik van de Tour du Brabant-procedure te beperken en vliegtuigen met hushkits terug te halen om te vertrekken vanaf baan 20. De relaties tussen de UBCNA en de autoriteiten verslechterden sterk tot de benoeming van Isabelle Durant als Minister van Transport in 1999.
Onder het tijdperk Durant was de UBCNA betrokken bij alle moedige beslissingen van de regering en minister Durant: afschaffing van de Route Chabert en reactivering van de Tour du Brabant (2001), verhoging van de windnorm op baan 25 (2003), vaststelling van geluidsquota per beweging ’s nachts (2002) en een volledige herziening van de organisatie van nachtvluchten (2002) naar aanleiding van de befaamde luchthavenakkoorden van 2000, 2001 en 2002.
Vijf jaar overleg
Door zijn constante contact met de staf van minister Durant en door hen te voorzien van alle uitgebreide informatie die ze van UBCNA verwachtten, heeft Philippe Touwaide alle leden van de regering voor zich gewonnen met zijn ongelooflijke werkcapaciteit en zijn buitengewone, gedetailleerde kennis van het hele dossier. En toen in februari 2002 de gloednieuwe Federale Bemiddelingsdienst voor Brussel-Nationaal werd opgericht, vertrouwde de federale regering hem unaniem de zware taak toe om de dienst op te richten en te beheren. Het was om deze reden dat Philippe Touwaide, na 11 jaar trouwe dienst aan de UBCNA en ook aan de UECNA, in december 2001 ontslag nam als directeur van de UBCNA om naar andere oorden te “vliegen”.
Een nieuw tijdperk voor de UBCNA, een tijdperk van protesten tegen het dispersieplan van Bert Anciaux en van grootscheepse juridische actie tegen het excentrieke gebruik van start- en landingsbanen.
Sinds 2002 is de UBCNA verwikkeld in een ongelooflijk proces van overleg en bemiddeling met alle andere buurtverenigingen, met uitzondering van de vereniging Noordrand. Peggy Cortois heeft bij talrijke gelegenheden deelgenomen aan grote symposia en conferenties en heeft zelfs in haar eentje alle Oostrandverenigingen vertegenwoordigd tijdens de hoorzittingen in het Parlement in juni 2006. Met één stem, in beide talen, met overtuiging en kennis, staat Peggy Cortois sinds 2002 aan het roer van de UBCNA, met al het talent dat iedereen is gaan herkennen.
Door haar onvermoeibare werk valt zij dit zeer slechte verspreidingsplan op alle fronten aan. Het bereidt beroepen voor bij de Raad van State, de Rechtbank van Eerste Aanleg en het Hof van Beroep. Ze geeft persconferenties in alle talen en vecht met alle slachtoffers van het dispersieplan voor een terugkeer naar het baangebruiksplan van 1999. Peggy Cortois ging zelfs zo ver dat ze twee keer alleen, zonder advocaat, voor de Raad van State verscheen en twee keer succes had.
Dankzij het werk van Madame Cortois heeft de UBCNA, in samenwerking met de bevriende verenigingen AWACSS van Wezembeek-Oppem en WAKE-UP van Kraainem, talrijke rechtszaken gewonnen tegen het spreidingsbeleid: de plannen van de ministers Anciaux en Landuyt werden 4 keer veroordeeld door de Raad van State, 2 keer door het Hof van Beroep en 1 keer door de Rechtbank van Eerste Aanleg. Baan 02 kan niet langer worden gebruikt als onderdeel van een preferentieel baangebruiksysteem en de windnormen moesten worden verhoogd naar 7 knopen op baan 25.
De UBCNA blijft onvermoeibaar werken aan het informeren en populariseren van dit onderwerp, en het doet wonderen. 15 jaar geleden wist niemand van de Oostrand of banen 02 of 20, en niemand kende de waarde van benedenwindse componenten. Dankzij het vele werk dat UBCNA heeft verricht, kan elke burger van onze gemeente nu in realtime alles te weten komen wat er op onze luchthaven gebeurt. Petje af voor de UBCNA voor deze 15e verjaardag, en het beste cadeau dat we zouden kunnen geven zou de regelrechte annulering van het Dispersieplan zijn dat we aanvragen bij de Conseil d’Etat, evenals, waarom niet, de oprichting van een toezichthoudende autoriteit die verantwoordelijk is voor het registreren van alle overtredingen en het beboeten van piloten, luchtvaartmaatschappijen en luchthavenbeheerders.
In 20 jaar tijd zijn de UBCNA en haar directie erin geslaagd om veel meer transparantie op te leggen in het beheer van onze luchthaven, ten voordele van alle burgers, alle gemeenschappen en alle mensen die worden overvlogen, wat geleidelijk heeft geleid tot een luchthaven die eindelijk rekening houdt met het recht op rust en kalmte van haar buren, alsook met hun veiligheid. Een luchthaven die duurzaam wil worden, moet zijn buren respecteren, en dit is de missie die de UBCNA al bijna 20 jaar voor ons allemaal vervult.